×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Język - budowa, funkcja, fizjologia


Zakład Dydaktyki Medycznej - Wydział Lekarski, Kraków

Dużą część jamy ustnej zajmuje język.

Składa się z nasady, którą jest przyczepiony do dna jamy ustnej (czyli do jej dolnej części) oraz trzonu, który jest tą ruchomą częścią języka. Najwęższa część języka wysunięta najbardziej do przodu to koniec języka (łacińska nazwa: apex linguae).

Ruchy języka umożliwiają mięśnie, z których jest zbudowany, a pokrywa go błona śluzowa. Dolna powierzchnia języka jest pokryta gładką błoną śluzową. Na grzbietowej części trzonu znajdują się brodawki, które pełnią dwie podstawowe funkcje – mechaniczną i zmysłową (czyli czucie smaku). Największe brodawki – brodawki okolone – mają w zasadzie jedną funkcję, czyli odczuwania smaku. Są to pierwsze z brodawek posiadających kubki smakowe. Co ciekawe, otacza je rowek błony śluzowej, w dnie którego uchodzą małe surowicze gruczoły ślinowe Ebnera (więcej na ten temat w artykule pt. Ślina). Produkowana przez te gruczoły ślina wypłukuje resztki substancji smakowych, pozostawiając miejsce dla nowych smaków. Brodawki okolone nie wykonują pracy mechanicznej. Na całej powierzchni języka jest ich tylko od 7 do 12 i wszystkie są ułożone mniej więcej na granicy trzonu i nasady języka. Ich średnica wynosi około 2–3 mm.

W boczno-tylnej części języka znajdują się brodawki liściaste. W nich również mają ujście gruczoły surowicze Ebnera. Te brodawki zarówno odbierają bodźce smakowe, jak i pełnią funkcję mechaniczną.

Brodawki grzybowate są nieco większe i mniej liczne od wspomnianych niżej brodawek nitkowatych i rozmieszczone pomiędzy nimi na powierzchni języka. Także one, dzięki obecności w nich kubków smakowych, odpowiadają za odbiór wrażeń smakowych.

Ostatnią grupą brodawek są brodawki nitkowate – jako jedyne pozbawione kubków smakowych. Występują na górnej powierzchni języka, na jego końcu i brzegach.

Co ciekawe, za ruchy języka odpowiadają nie tylko mięśnie budujące język, lecz również mięśnie zewnętrzne języka, z jednej strony przyczepione do różnych struktur (czaszka, żuchwa, kość gnykowa), a z drugiej do języka.

Kubki smakowe to struktury odpowiedzialne za odczuwanie smaku. Występują we wspomnianych brodawkach okolonych, liściastych i grzybowatych. Pojedyncze kubki smakowe występują również w nabłonku pokrywającym podniebienie i przednią część gardła. Za pomocą kubków smakowych można rozpoznać 5 smaków: słodki, słony, kwaśny, gorzki oraz umami – smak glutaminianu. Co ciekawe, mechanizm odczuwania każdego smaku jest różny, np. smak słony odczuwa się dzięki otwarciu kanałów sodowych (kanał to rodzaj drzwi do komórki, a określenie sodowy oznacza, że tylko sód może przez niego przejść), a kwaśny poprzez zamknięcie przez jony H+ kanału potasowego. W przypadku pozostałych smaków kubki działają poprzez specjalne białka i wtórne przekaźniki.

21.10.2015
Zobacz także
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta