×
COVID-19: wiarygodne źródło wiedzy

Implanty


Zakład Dydaktyki Medycznej - Wydział Lekarski, Kraków

Opis metody

Po usunięciu zęba w jamie ustnej pojawiają się nieodwracalne zmiany, które w przyszłości mogą mieć poważne konsekwencje dla pacjenta (na ten temat szerzej w artykule Dlaczego trzeba uzupełniać brakujące zęby). Istnieje kilka sposobów uzupełnienia braków w uzębieniu. W tym artykule przedstawiono dokładniej jeden, a mianowicie – odbudowę zębów z zastosowaniem wszczepów śródkostnych, czyli implantów.

Zachowanie kości wyrostka zębodołowego w jamie ustnej do jak najpóźniejszego wieku ma fundamentalne znaczenie w kontekście uzupełniania braków zębowych. Wynika to z konstrukcji ewentualnych protez ruchomych, które utrzymywane są w większości lub w całości na kości. Jeśli wyrostek zaniknie, proteza będzie leżeć na płaskim podłożu i z tego powodu będzie się na nim przesuwała. Jedyną możliwością utrzymania wyrostka zębodołowego po usunięciu zęba jest zastosowanie w jego miejsce implantu, czyli wszczepu śródkostnego.

Każdy implant składa się z 3 części.

Pierwsza część, znajdująca się w kości, imituje korzeń zęba. Druga część – łącznik – jest rusztowaniem do zamocowania na nim trzeciej części, czyli korony. Budowę implantu można porównać do przywieszania na ścianie obrazu. Do ściany wbijamy plastikowy kołek rozporowy (odpowiednik implantu). Do jego wnętrza wkręcamy gwóźdź/śrubę (odpowiednik łącznika) i na to wszystko zakładamy obraz (czym w tej analogii jest korona protetyczna).

Jak się przygotować do zabiegu?

Przed wykonaniem zabiegu wszczepienia implantu chirurg stomatologiczny najczęściej prosi o wykonanie badania tomograficznego (CBCT – tomografii stożkowej), na podstawie którego ocenia, czy i gdzie będzie mógł wszczepić implant. Dodatkowo dobiera jego rozmiar. Decyduje również, czy będzie konieczna regeneracja kości lub podniesienia dna zatoki szczękowej (każdy człowiek ma dwie zatoki szczękowe, czyli powietrzne przestrzenie sąsiadujące z nosem). W przypadku zbyt małej ilości kości w miejscu, w które planowane jest wszczepianie implantu, konieczne jest jej dodanie. Może się również okazać, że kości jest tak mało, że wszczepienie implantu nie jest możliwe.

Sam zabieg implantacji zaczyna się od znieczulenia miejscowego (w wyjątkowych przypadkach znieczulenia ogólnego, czyli narkozy lub sedoanelgezji), a następnie wykonywana jest procedura wszczepiania implantu/implantów. Po zakończeniu zabiegu chirurg zszywa błonę śluzową nad implantem i następuje proces wgajania się implantu w kość. Ten etap może trwać 3–6 miesięcy w zależności od miejsca wszczepienia implantu oraz stanu ogólnego (chorób towarzyszących) pacjenta.

Wskazania do leczenia

  • Uzupełnianie pojedynczych braków zębowych.
  • Uzupełnienie większej liczby brakujących zębów, aż do bezzębia włącznie.
  • Uzupełnianie braków w przypadku nieobecności zawiązka/zawiązków zębów stałych.
  • Poprawa jakości życia pacjentów użytkujących protezy ruchome.
  • Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów nietolerujących protez ruchomych (np. ze względu na ich rozmiary lub ruchomość).
  • Uzupełnienie braków zębowych u pacjentów mających zanikły wyrostek zębodołowy, stosujących całkowite protezy ruchome, gdy takie protezy mają bardzo złą stabilność.

Ważne przed zabiegiem

Pacjent musi utrzymywać idealną higienę jamy ustnej. W innym przypadku wystąpi stan zapalny dziąsła, który może przejść w stan zapalny kości, a to znowu może spowodować utratę implantu.

Brak infekcji – stan zapalny może uniemożliwić lub utrudnić wgajanie się implantu w kość, a co za tym idzie – jego utratę.

Ilość kości musi być wystarczająca do wszczepienia implantu odpowiedniej wielkości, tak aby był on w niej „zatopiony”. Ilość i jakość kości przekładają się na to, czy implant się z nią zintegruje. Niezintegrowany implant nie będzie spełniał swej funkcji.

W przypadku przebytej radioterapii szczęki lub żuchwy implanty mogą być wszczepiane w napromienioną/napromieniowaną kość, ale należy pamiętać o możliwości wystąpienia osteoradionekrozy (co oznacza obumieranie kości w następstwie naświetlania nowotworu) i w efekcie utraty wszczepu.

Przeciwwskazania

Bezwzględne:

  • ciężkie schorzenia ogólne
  • choroby psychiczne, zaburzenia charakterologiczne, zespoły neurotyczne, zespoły uszkodzeń mózgowych i demencja starcza
  • choroba nowotworowa w okolicy miejsca implantacji
  • napromienianie miejsca implantacji
  • leczenie bifosfonianami w formie doustnej przez co najmniej 3 lata
  • leczenie bifosfonianami w formie dożylne przez jakikolwiek okres
  • niedostateczna ilość kości wyrostka zębodołowego (bez możliwości augmentacji).

Względne (w niektórych przypadkach zastosowanie implantów jest możliwe):

  • słaba higiena jamy ustnej
  • nikotynizm (nałogowe palenie papierosów)
  • alkoholizm
  • narkomania
  • choroba przyzębia
  • zaawansowana osteoporoza
  • słabo kontrolowana cukrzyca
  • wiek poniżej 19–20 roku życia (ze względu na nadal trwający rozwój kości)
  • brak dostatecznej współpracy z pacjentem
  • niedostateczna ilość kości wyrostka zębodołowego (ale jest możliwość jej augmentacji – czyli jej przeszczepienie lub dodanie preparatu kościozastępczego)
  • zła jakość kości
  • pacjent poddany naświetlaniu
  • przeszkody anatomiczne (np. nerw zębodołowy dolny przebiegający w okolicy miejsca planowanej implantacji)
  • brak miejsca na wszczepienie implantu pomiędzy zębami sąsiednimi (minimalna wymagana ilość miejsca wynosi 6,5 mm)
  • brak miejsca na ząb w wymiarze pionowych (ząb nie mieści się „na wysokość”).

Przed zabiegiem implantacji konieczne jest wykonanie sanacji jamy ustnej, czyli wyleczenie zębów (próchnica, zapalenie miazgi, niedopełnione kanały korzeniowe) oraz stanów zapalnych błony śluzowej (zapalenie bakteryjne, grzybicze) i przyzębia.

W przypadku niektórych chorób stomatolog poprosi o dodatkową konsultację z lekarzem innej specjalności (np. z kardiologiem w przypadku występowania wad serca).

Cele leczenia

  • Wykonanie estetycznego zamiennika zęba.
  • Zachowanie poziomu tkanek miękkich wokół implantów w celu zapewnienia naturalnego i estetycznego otoczenia implantu.
  • Odtworzenie kształtu i funkcji łuków zębowych.
  • Utrzymanie prawidłowej okluzji (czyli zgryzu).
  • Uniemożliwienie przesuwania się zębów sąsiednich i zębów łuku przeciwstawnego w bezzębną przestrzeń (czyli na przykład zęby górne wysuwające się w dół).
  • Wykonanie funkcjonującego przez długi czas uzupełnienia.

Zalety stosowania implantów

Uzupełnienia protetyczne wsparte na wszczepach śródkostnych dają możliwość stosowania protez stałych (koron, mostów) bez uszkadzania zębów sąsiednich. W przypadku gdy przerwa między naturalnymi zębami jest za długa (brakuje zbyt dużej liczby zębów) do wykonania konwencjonalnego mostu, zastosowanie implantów umożliwia wykonanie takiej odbudowy (w takim wypadku implant służy jako „filar” mostu, czyli zastępuje oszlifowany ząb w miejscu, w którym go brakuje). Dodatkowo dzięki zastosowaniu implantów możliwa jest odbudowa stała braków zębów bocznych, gdy jedyną inną opcją jest proteza ruchoma (tzn. gdy żaden ząb nie stoi w łuku za luką). Natomiast w przypadku występowania nadmiernych przerw w uzębieniu w odcinku przednim (czyli zęby od kła do kła) dzięki ich zastosowaniu pacjent może odzyskać naturalny wygląd uzębienia.

W przypadku braku stabilności protez ruchomych lub gdy pacjent nie potrafi się do nich przyzwyczaić, można z powodzeniem zastosować uzupełnienia stałe wsparte na wszczepach śródkostnych. Dzięki temu zdecydowanie polepsza się jakość życia pacjentów w stosunku do pacjentów użytkujących protezy ruchome. Dzięki zastosowaniu konstrukcji wspartej na implantach można zmniejszyć wielkość uzupełnienia i dodatkowo, dzięki temu, że uzupełnienie jest na stałe przymocowane do wszczepu, wykonać „sztuczne zęby” na kształt zębów naturalnych.

Czasami jednak nie ma możliwości zastosowania protez stałych wspartych na implantach. Wynika to z budowy anatomicznej kości, tzn. jest jej za mało, jest słabej jakości lub niedaleko miejsca przewidzianego na implant przebiega nerw lub jest położona zatoka szczękowa. W takiej sytuacji możliwe jest wykonanie protez ruchomych (tzw. overdenture) „przyczepianych” do implantów. Takie wszczepy są mniejsze od tych stosowanych konwencjonalnie i mają za zadanie stabilizacje i podparcie protezy.

Dodatkową zaletą stosowania implantów jest ciągłe obciążenie kości w trakcie np. żucia, co pomaga utrzymać jej strukturę, jednocześnie zapobiegając zanikowi.

Na koniec chciałabym zwrócić uwagę Czytelników na przewidywalność stosowania implantów i okres ich zachowania w jamie ustnej. W przypadku utrzymania idealnej higieny jamy ustnej wszczep będzie służył przez lata. Jednak, tak jak w przypadku każdej odbudowy protetycznej, prawdopodobnie po kilku latach konieczna będzie wymiana uzupełnienia protetycznego wspartego na wszczepie śródkostnym.

Wady stosowania implantów

Najbardziej odczuwalną dla polskich pacjentów wadą leczenia z zastosowaniem wszczepów śródkostnych jest jego koszt, który czasami bywa wielokrotnie większy niż w przypadku leczenia z zastosowaniem protez konwencjonalnych. Należy jednak zawsze pamiętać o kosztach biologicznych leczenia. Mam tutaj na myśli na przykład szlifowanie sąsiednich zębów w celu osadzenia na nich koron konwencjonalnego mostu i w związku z tym większą podatność wspomnianych zębów na próchnicę.

Z drugiej strony nie u każdego pacjenta będzie możliwe zastosowanie wszczepów ze względu na konieczność wykonania procedury chirurgicznej. Dodatkowo minusem może być konieczność augmentacji kości (dodania kości) w miejscach, gdzie jest jej za mało, co dodatkowo wydłuża czas leczenia i podnosi jego koszt. Na koszt leczenia ma również wpływ ewentualna konieczność zastosowania dodatkowego sprzętu, jak również wysokospecjalistyczne umiejętności chirurgiczne, protetyczne i periodontologiczne lekarzy.

Pacjenci słusznie mają duże oczekiwania względem estetyki i jakości odbudowy protetycznej i dziąsła wokół implantu. Jednak zawsze należy wziąć pod uwagę trudne warunki leczenia, które częstą idą w parze z odbudową uzębienia z użyciem implantów. Dlatego tak ważna jest komunikacja w relacji lekarz–pacjent, aby oczekiwania wobec efektów leczenie były realne i miały ścisły związek z warunkami panującymi w jamie ustnej.

Najważniejszym celem leczenia z zastosowaniem implantu jest odtworzenie funkcji i ciągłości łuku zębowego, przy okazji unikając zniszczenia zębów sąsiadujących z luką (co miałoby miejsce w przypadku szlifowania zębów sąsiednich pod most).

Może się okazać, że w przypadku niektórych, bardziej skomplikowanych prac, higiena jamy ustnej będzie bardzo wymagająca dla pacjenta i brak jej należytego zachowania może się skończyć utratą wszczepu.

Odbudowy zębów z zastosowaniem wszczepów śródkostnych nie są również metodą leczenia dla osób niecierpliwych. Okres takiego leczenia jest najczęściej dużo dłuższy niż w przypadku zastosowania protez konwencjonalnych.

Jak długo trwa leczenie?

Jest kilka etapów leczenia implantologicznego. Pierwszy etap to wszczepienie implantu. Następnym– jest okres oczekiwania na wgojenie implantu w kość (tzw. osteointegracja). W żuchwie wynosi około 4 miesiące, a w szczęce co najmniej 6 miesięcy. Kolejnym etapem jest gojenie i kształtowanie dziąsła wokół implantu, tak aby przypominało dziąsło wokół naturalnego zęba. Ten okres wynosi około 4–8 tygodni w odcinku przednim (czyli tzw. estetycznym). Ostatnim etapem jest faza protetyczna polegająca na wykonaniu koron, mostów lub protez ruchomych wspartych na wszczepach. W zależności od liczby, lokalizacji i ustawienia odbudowywanych zębów ten okres może wynosić od 4 do 8 tygodni. Z powyższego opisu wynika, że w niektórych przypadkach może minąć prawie rok od wszczepienia implantu do „pojawienia” się zęba w jamie ustnej. Niestety, u niektórych pacjentów całe leczenie trwa jeszcze dłużej ze względu na konieczność dodawania kości w miejscach, gdzie jej brakuje (np. zabieg podwyższania dna zatoki szczękowej – sinus lift – to dodawanie materiału kościozastępczego na dolną ścianę zatoki lub augmentację kości – dodawanie kości „pod dziąsło”, aby kość miała odpowiednie wymiary). Dzięki temu uzyskiwane jest miejsce do wszczepienia implantu. Niestety, tak jak już wcześniej napisałam, czasami nie jest możliwe wykonanie takiego zabiegu i dyskwalifikuje to pacjenta z leczenia z zastosowaniem wszczepów śródkostnych.

Możliwe sytuacje/powikłania w trakcie zabiegu wszczepiania implantów i po zabiegu

W trakcie wykonywania łoża dla implantu oraz jego zakładania może dojść do złamania np. kości żuchwy, która zanikła w wyniku usunięcia podpierającego ją zęba i stała się przez to delikatniejsza. W takim wypadku może okazać się konieczne zastosowanie na kilka tygodni wyciągu unieruchamiającego odłamy.

Kolejnym powikłaniem zabiegu jest brak integracji implantu z kością. Jest kilka czynników mogących prowadzić do takiego stanu. Pierwszym i najważniejszym jest „biologia organizmu”. Oznacza to, że w niektórych miejscach u niektórych pacjentów może nie wystąpić integracja (zdarza się sytuacja, gdy pacjent ma wszczepiane kilka implantów, a tylko jeden z nich się nie integruje).

Może się też okazać, że w danym miejscu występuje niedostateczna ilość kości lub jej jakość utrudnia proces gojenia. Kolejnym czynnikiem uniemożliwiającym osteointegrację (czyli wgajanie się implantu w kość) może być zbyt wczesne obciążenie wszczepu (tzn. zbyt wczesne, w stosunku do czasu wszczepienia implantu, wykonanie korony, mostu lub protezy), brak stabilizacji pierwotnej wszczepu (czyli na przykład przygotowanie zbyt dużego otworu na wszczep; może to wynikać z niskiej jakości i małej ilości kości lub „wywiercenia” za dużego łoża – sytuacja raczej rzadko spotykana ze względu na stosowanie wierteł idealnie dostosowanych do rozmiarów implantów) lub nieprawidłowa technika zabiegu (zastosowanie niedostatecznego chłodzenia wodnego lub ustawienie „wiertarki” na zbyt wysokie obroty).

Przez kilka dni po zabiegu najczęściej utrzymuje się ból, który należy traktować jako naturalną konsekwencję wykonanego zabiegu. Mogą również występować podbiegnięcia krwawe (czyli siniaki) oraz obrzęk.

Jakie stany występujące po zabiegu powinny skłonić do kontaktu z lekarzem?

Przedłużający się silny ból oraz powstanie bolesnego obrzęku zaraz po zabiegu wszczepienia implantów powinny skłonić do kontaktu z lekarzem. Mogą one świadczyć o rozwoju stanu zapalnego lub złamaniu żuchwy.

W dłuższej perspektywie należy zwrócić uwagę na ewentualne odsłonięcie implantu przez kość i dziąsło oraz ukruszenie uzupełnienia protetycznego. Jeśli zostaną one zauważone na wczesnym etapie, istnieje możliwość poprawy sytuacji. Niestety, z czasem takie proste i mało inwazyjne możliwości leczenia maleją.

WAŻNE!

Bardzo ważne jest regularne zgłaszanie się na wizyty kontrolne chociażby w celu oczyszczenia zębów i powierzchni uzupełnień z kamienia i nalotów. Z doświadczenia wiem, jak dużym wyzwaniem dla pacjentów jest utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej. Dlatego warto przynajmniej co pół roku poprosić lekarza, aby wykonał takie oczyszczenie. Jak już wcześniej napisałam, przez niedostateczną higienę można nawet utracić wszczep – stąd tak ważne są regularne kontrole u stomatologa.

17.08.2016
Zobacz także
  • Rodzaje uzupełnień protetycznych
  • Dlaczego trzeba uzupełniać brakujące zęby?
Doradca Medyczny
  • Czy mój problem wymaga pilnej interwencji lekarskiej?
  • Czy i kiedy powinienem zgłosić się do lekarza?
  • Dokąd mam się udać?
+48

w dni powszednie od 8.00 do 18.00
Cena konsultacji 29 zł

Zaprenumeruj newsletter

Na podany adres wysłaliśmy wiadomość z linkiem aktywacyjnym.

Dziękujemy.

Ten adres email jest juz zapisany w naszej bazie, prosimy podać inny adres email.

Na ten adres email wysłaliśmy już wiadomość z linkiem aktywacyjnym, dziękujemy.

Wystąpił błąd, przepraszamy. Prosimy wypełnić formularz ponownie. W razie problemów prosimy o kontakt.

Jeżeli chcesz otrzymywać lokalne informacje zdrowotne podaj kod pocztowy

Nie, dziękuję.
Poradnik świadomego pacjenta