Plomby amalgamatowe

Czy to prawda, że nie powinno się mieć więcej niż 7 plomb amalgamatowych?

Ze względu na skład amalgamaty dzielą się na konwencjonalne z fazą gamma 2 (niskomiedziowe) i wolne od fazy gamma 2 (wysokosrebrowe, niskosrebrowe). Te pierwsze to amalgamaty srebrowo-cynowe.³ Cząsteczki tego stopu po połączeniu się z rtęcią tworzą fazę srebrowo-rtęciową (gamma 1), a potem cynowo-rtęciową (gamma 2) i srebrowo-cynową.³ Natomiast amalgamaty wysokosrebrowe wolne od fazy gamma 2 zawierają 70% srebra, 18% cyny i 12% miedzi, niskosrebrowe wolne od fazy gamma 2 zawierają 60% srebra, 28% cyny i 11-13% miedzi, a wysokomiedziowe wolne od fazy gamma 2 zawierają 41-50% srebra, 27-31% cyny i 29-39% miedzi.³ Wg zaleceń American Dental Association, Federation Dentaire Internationale i International Standard Organization konwencjonalny amalgamat powinien mieć następujący skład: srebro 65%, cyna 29%, miedź 6%, cynk 2% i rtęć 3%.³ W badaniach wykazano, że w ciągu 9 dni po wypełnieniu amalgamatem wysokomiedziowym wolnym od fazy gamma 2 we krwi i moczu badanych pacjentów nie ma nawet śladu rtęci niezależnie od liczby założonych wypełnień.³ Ulepszone amalgamaty bez fazy gamma 2 zawierające do 30% miedzi są uznane za bezpieczne.³

Rycina 1. Wypełnienie amalgamatowe zęba drugiego przedtrzonowego w żuchwie
(fot. W. Bereziewicz)

Zgodnie z prawem Rebla zaleca się, by nie przekraczać liczby 7 wypełnień średniej wielkości u jednego pacjenta. Mimo że przeciętna absorpcja rtęci u pacjentów z wypełnieniami amalgamatowymi wynosi 1-2 µg w ciągu 24 godzin - jest to zaledwie 10% normalnego spożycia codziennego rtęci z pożywienia, powietrza i wody (L.E. Nyman).³

Tabela 1. Testy fizyczne materiałów do wypełnień w porównaniu ze szkliwem i zębiną wg Otta³

Z powyższej tabeli wynika, że żadnego z tych materiałów (kompozytu, amalgamatu, porcelany) nie można porównać ze szkliwem tak, aby uzyskać idealną zgodność materiałów ze wszystkimi 5 cechami fizycznymi. Amalgamaty charakteryzują się jednak większą twardością i odpornością na ściskanie oraz wyższym modułem zgięciowo-zgięciowym niż materiały kompozytowe (stosowane do wypełnień estetycznych) oraz mniejszym współczynnikiem rozszerzalności cieplnej. Duża wytrzymałość mechaniczna i stosunkowo mniejsza wrażliwość amalgamatów na wilgoć tłumaczy ich powszechne stosowanie jako materiał do wypełnień ubytków w zębach bocznych mlecznych i stałych.¹ W piśmiennictwie podaje się, że miejscowa reakcja na rtęć stanowiącą składnik wypełnień amalgamatowych może spowodować odczyny liszajowe w jamie ustnej.²

Jedynym przeciwwskazaniem do zastosowania wypełnień amalgamatowych jest ciąża.³ Amerykańscy badacze (Mackert i wsp., 1991 r.), porównując dwie grupy osób z wypełnieniami amalgamatowymi i bez nich, stwierdzili, że wypełnienia amalgamatowe nie mają żadnego ujemnego wpływu na układ odpornościowy.³ Obecnie nie ma niepodważalnych dowodów na związek między wypełnieniami amalgamatowymi, a chorobami ogólnoustrojowymi.^2-4